Waarom je beter voorzichtig bent met “slime” voor kinderen

Is jouw kind ook verzot op slijm, dat populaire, kleverige en eindeloos vervormbare spul? Maken jullie het zelf thuis, of kopen jullie het kant-en-klaar via het internet? Vooral met die laatste optie kun je maar beter oppassen, want online gekocht slime kan zorgwekkende hoeveelheden schadelijke stoffen bevatten. Kinderen spelen nog steeds graag met slime, de plakkerige en elastische pasta die ze naar hartenlust kunnen kneden. Maar is slijm wel veilig? Na eerdere waarschuwingen over te hoge concentraties borium in kant-en-klaar slijm, vonden ook Deense onderzoekers te veel borium terug in producten die online werden aangeschaft.

Wat zit er eigenlijk in slijm?

In slime worden boraatverbindingen zoals borax en boorzuur gebruikt om de groei van bacteriën of schimmels tegen te gaan en het speelslijm zijn kenmerkende textuur te geven. Verschillende van die stoffen staan echter op de lijst van zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) van de Europese Unie. Ze worden ervan verdacht schadelijk te zijn voor de vruchtbaarheid en het hormoonstelsel. De EU heeft daarom limieten vastgesteld voor de hoeveelheid boor die uit speelslijm mag vrijkomen. Borium, in de vorm van borax of boorzuur, geeft elasticiteit aan het mengsel. De limiet voor vloeibaar slijm is 300 mg boor per kg.

Zorgwekkende resultaten van analyses op slijm

Deense onderzoekers analyseerden 25 verschillende producten. In deze steekproef werden 16 potjes slijm gekocht op webshops als Temu, Wish, Shein en Amazon, en nog eens 9 in Deense winkels. De hoeveelheid boraatverbindingen werd geanalyseerd en de resultaten waren verontrustend:

• 1 van de 9 producten uit Deense winkels overschreed de toegestane dosering
• 10 van de 16 online gekochte producten overschreden de toegestane dosering

Eerdere slechte resultaten voor tests in andere landen

In 2018 testten Spaanse onderzoekers 5 kant-en-klare slijmpasta’s die in winkels verkocht worden. Één product kwam in de buurt van de maximaal toegelaten waarde voor boorzuur en afgeleide stoffen. Bij twee andere producten, beide onder meer verkrijgbaar via Amazon, werd deze limiet zelfs respectievelijk 4 en 14 maal overschreden. Er werden eveneens vijf kits getest waarmee je zelf slijm kunt maken. Een hiervan schommelde rond de maximum toegelaten waarde. Ook Italiaanse onderzoekers voerden een test uit op 17 slijmpasta’s, en de resultaten daarvan waren eveneens zorgwekkend. Van deze slijmpasta’s waren er 6 niet conform wat betreft de concentraties boorzuur.

Welke risico’s brengt slijm met zich mee?

In Frankrijk heeft het nationale agentschap voor de veiligheid van de gezondheid (ANSES) een waarschuwing uitgebracht over de risico’s van irritatie en allergieën of zelfs ademhalingsproblemen die dit speelslijm met zich meebrengt voor kinderen. Omdat het product vochtig en elastisch is, is het risico op inslikken door jonge kinderen bovendien groot. Elke inname of contact met te veel boor kan ernstige gevolgen hebben voor hun voortplantingssysteem.

Pas op met zelfgemaakt slijm

Recepten voor zelfgemaakt slijm gebruiken vaak producten die niet bedoeld zijn voor dergelijk gebruik, zoals lijm of wasmiddelen, en die gezondheidsrisico’s inhouden voor kinderen zoals brandwonden, roodheid, eczeem en jeuk. Er zijn veel van dit soort recepten op internet te vinden. Let vooral op met deze twee stoffen:

1. Vloeibare papierlijm: vaak het hoofdbestanddeel van thuisrecepten. Het bevat echter bewaarmiddelen die allergische huidreacties kunnen uitlokken en ook een oplosmiddel dat irritaties kan opwekken aan het ademhalingssysteem en aan de ogen. Dit oplosmiddel kan zelfs giftig zijn voor het centrale zenuwstelsel.
2. Boorzuur en afgeleiden: maken het slijm elastisch. Ondanks dat hiervoor vrij courante producten worden gebruikt (afwasmiddel, lenzenvloeistof), kunnen deze producten giftig blijken indien ze herhaaldelijk en gedurende lange tijd gebruikt worden, zeker voor kinderen. Ze worden in dit geval immers niet voor hun oorspronkelijke doel gebruikt en in extreme hoeveelheden toegevoegd.

Veilig recept voor zelfgemaakt slijm

Gelukkig is het perfect mogelijk om slijm te maken met veilige ingrediënten. Het resultaat is misschien wat minder kleverig, maar is wel 100% veilig voor je kind. Hier vind je een veilig recept:

Benodigdheden

• 180 gram marshmallows
• 100 gram bloem
• Eventueel voedingskleurstof en pareltjes om cake te versieren

Werkwijze

1. Plaats de marshmallows gedurende 30 seconden in de magnetron. Herhaal tot ze gesmolten zijn.
2. Voeg de helft van de bloem toe, meng het en voeg beetje bij beetje met de hand de rest van de bloem toe terwijl je kneedt tot de gewenste stevigheid. Normaal is het slijm klaar wanneer het niet meer blijft plakken aan de vingers.
3. Indien gewenst kun je voedingskleurstof en parels toevoegen. Om de juiste stevigheid te behouden na het toevoegen van vloeistof, kun je wat bloem toevoegen.

Tips om het risico van slime te beperken

Laat kinderen niet alleen spelen met slijm. Houd toezicht en leer hen de basisveiligheidsregels:

• Lees het etiket aandachtig
• Draag handschoenen
• Gebruik enkel kleurstoffen voor voedselgebruik
• Vermijd allergene producten (aangegeven op het etiket)

Neem tijdens en na gebruik ook de volgende voorzorgsmaatregelen:

• Vermijd elk contact van het slijm met de ogen en voorkom dat het kind het in de mond stopt
• Tijdens de bereiding niet drinken of eten
• Laat slijm niet binnen het bereik van jonge kinderen liggen
• Was de handen grondig voor en na het spelen met het slijm
• Sluit het potje met slijm na gebruik goed af om de groei van bacteriën te voorkomen
• Bewaar het slijm in een gesloten doos, liefst de originele, om de informatie beschikbaar te houden en te kunnen reageren bij problemen (bv. om het antigifcentrum te informeren)

De voordelen van spelen met slijm

Ondanks de risico’s die verbonden zijn aan sommige soorten slijm, kan spelen met veilig slijm ook voordelen hebben voor kinderen. Hier zijn enkele positieve aspecten:

1. Sensorische stimulatie: Slijm biedt een unieke tactiele ervaring die de zintuiglijke ontwikkeling van kinderen kan bevorderen. Het kneden, rekken en vormen van slijm stimuleert de tastzin en kan helpen bij het ontwikkelen van fijne motorische vaardigheden.
2. Stressverlichting: Het manipuleren van slijm kan een kalmerend effect hebben op kinderen. De repetitieve bewegingen en de zachte textuur kunnen helpen bij het verminderen van stress en angst.
3. Creativiteit bevorderen: Kinderen kunnen hun fantasie de vrije loop laten bij het spelen met slijm. Ze kunnen verschillende vormen maken, kleuren mengen en experimenteren met texturen, wat hun creatieve denken stimuleert.
4. Wetenschappelijk inzicht: Het maken van slijm kan een leuke introductie zijn tot basisbegrippen van scheikunde. Kinderen leren over mengen, viscositeit en hoe verschillende ingrediënten met elkaar reageren.
5. Sociale interactie: Spelen met slijm kan een gedeelde activiteit zijn die sociale vaardigheden bevordert. Kinderen kunnen samenwerken om slijm te maken of hun creaties aan elkaar laten zien.
6. Concentratie verbeteren: Het geconcentreerd bezig zijn met slijm kan kinderen helpen hun aandachtsspanne te vergroten en hun focus te verbeteren.
7. Emotionele expressie: Sommige therapeuten gebruiken slijm als een hulpmiddel voor kinderen om hun emoties te uiten. Het kneden en vormen van slijm kan een uitlaatklep zijn voor gevoelens die moeilijk onder woorden te brengen zijn.

Alternatieven voor traditioneel slijm

Als je bezorgd bent over de veiligheid van commercieel of zelfgemaakt slijm, zijn er verschillende alternatieven die vergelijkbare sensorische ervaringen kunnen bieden:

1. Klei: Natuurlijke of synthetische klei biedt vergelijkbare tactiele ervaringen en is vaak veiliger in gebruik.
2. Speeldeeg: Zelfgemaakt of gekocht speeldeeg is een klassiek alternatief dat veilig is voor kinderen.
3. Kinetisch zand: Dit speciale zand blijft bij elkaar en biedt een unieke sensorische ervaring.
4. Oobleck: Een niet-Newtoniaanse vloeistof gemaakt van maïzena en water, die zowel vloeibaar als vast aanvoelt.
5. Sensorische zakjes: Gevuld met gel, glitters of andere materialen, bieden deze een veilige manier om met texturen te experimenteren zonder direct contact.
6. Rijstbakken: Spelen met droge rijst kan een rustgevende sensorische activiteit zijn.
7. Waterparels: Deze absorberende gelbolletjes bieden een interessante tactiele ervaring en zijn veilig bij correct gebruik.

Wetgeving en regelgeving rond slijm

De zorgen rond de veiligheid van slijm hebben geleid tot strengere regelgeving in verschillende landen. Hier is een overzicht van enkele belangrijke punten:

1. EU-richtlijnen: De Europese Unie heeft strikte limieten gesteld aan de hoeveelheid boor die aanwezig mag zijn in speelgoed, inclusief slijm. De huidige limiet is 300 mg boor per kg voor vloeibaar of kleverig speelgoed.
2. Etikettering: Fabrikanten zijn verplicht om duidelijke waarschuwingen en gebruiksinstructies op de verpakking te plaatsen, inclusief leeftijdsaanbevelingen.
3. Verboden ingrediënten: Sommige landen hebben specifieke ingrediënten verboden in speelgoedslijm, zoals bepaalde conserveermiddelen die allergische reacties kunnen veroorzaken.
4. Controles en recalls: Regelmatige controles door consumentenorganisaties en overheidsinstanties leiden vaak tot recalls van producten die niet aan de veiligheidsnormen voldoen.
5. Online verkoop: Er is toenemende aandacht voor de regulering van online verkochte slijmproducten, die soms de nationale veiligheidsstandaarden omzeilen.

De rol van ouders en opvoeders

Ouders en opvoeders spelen een cruciale rol bij het waarborgen van de veiligheid van kinderen tijdens het spelen met slijm:

1. Toezicht: Houd altijd toezicht wanneer kinderen met slijm spelen, vooral bij jongere kinderen.
2. Educatie: Leer kinderen over de potentiële risico’s en het belang van hygiëne bij het spelen met slijm.
3. Kwaliteitscontrole: Koop alleen slijm van betrouwbare bronnen en controleer de ingrediëntenlijst zorgvuldig.
4. Allergietests: Voer een kleine allergietest uit voordat kinderen uitgebreid met nieuw slijm gaan spelen.
5. Veilige opslag: Bewaar slijm buiten het bereik van jonge kinderen en huisdieren.
6. Hygiëne bevorderen: Zorg ervoor dat kinderen hun handen wassen voor en na het spelen met slijm.
7. Verantwoorde DIY: Als je zelf slijm maakt, gebruik dan alleen veilige, niet-toxische ingrediënten.

De toekomst van slijm

Ondanks de huidige zorgen rond de veiligheid van sommige slijmproducten, blijft de populariteit van slijm onder kinderen hoog. Dit heeft geleid tot innovaties in de industrie:

1. Natuurlijke alternatieven: Er is een groeiende trend naar slijm gemaakt van natuurlijke, plantaardige ingrediënten die veiliger zijn voor kinderen en het milieu.
2. Slimme slijm: Sommige bedrijven experimenteren met interactief slijm dat van kleur verandert of zelfs eenvoudige educatieve functies heeft.
3. Biodegradeerbaar slijm: Met toenemende zorgen over plastic vervuiling, wordt er gewerkt aan slijm dat volledig afbreekbaar is.
4. Therapeutisch slijm: Er is groeiende interesse in het gebruik van speciaal ontwikkeld slijm in therapeutische settings, bijvoorbeeld voor kinderen met sensorische verwerkingsstoornissen.
5. Augmented Reality (AR) slijm: Sommige bedrijven combineren fysiek slijm met AR-apps om een interactieve speelervaring te creëren.

Economische impact van de slijmtrend

De populariteit van slijm heeft geleid tot een bloeiende industrie:

1. Marktgroei: De wereldwijde markt voor slijmspeelgoed is de afgelopen jaren aanzienlijk gegroeid en wordt geschat op honderden miljoenen euro’s.
2. Social media invloed: ‘Slijm influencers’ op platforms als Instagram en TikTok hebben een grote impact op de verkoop en trends in de slijmmarkt.
3. DIY-economie: De trend van zelfgemaakt slijm heeft geleid tot een toename in de verkoop van basisingrediënten en DIY-kits.
4. Retailaanpassingen: Speelgoedwinkels en warenhuizen hebben vaak speciale ‘slijm-secties’ ingericht om aan de vraag te voldoen.